هدف ارائه ساختار و چهاچوب جهت برآورد ارزش ساختمان بر اساس هزینه چرخه عمر با مدل سازی اطلاعات ساختمان در پروژه های مسکونی ایران است. در این تحقیق از تکنیک اسنادی – کتابخانه ای و همچنین ابزار یادداشت برداری جهت جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. و کارشناسان ساخت، تولید و قیمت گذاری مسکن جامعه آماری این پژوهش را تشکیل می دهند. در بخش کیفی از روش گلوله برفی و در بخش کمی از روش در دسترس، نمونه گیری انجام شد. در بخش کمی حداکثر تعداد نمونه با توجه به فرمول کوکران یعنی تعداد ۳۸4 نفر نمونه آماری انتخاب شد.
ابتدا مصاحبه بدون ساختار با کارشناسان و خبرگان انجام پذیرفت و مولفه های مرتبط با ارزش شناسایی، کدگذاری و با توجه به شاخص ها، (شاخص منابع، مصالح و الزامات، شاخص مهندسی و ساخت، ارزش زمین و ملک و قوانین بالادستی، پروانه، مالیات و سایر. (حنظله فندرسکی، نادری، 1399) ) دسته بندی شدند و پرسشنامه با طیف لیکرت تنظیم در اختیار جامعه آماری قرار داده شد. سپس با توجه به پاسخ ها، رتبه بندی مولفه ها و میزان مدیریت پذیری هرکدام از آنها نسبت به استفاده از مدلسازی اطلاعات ساختمان بر اساس آنالیز هزینه در چرخه عمر پروژه انجام پذیرفت.
که شاخص منابع، مصالح و الزامات رتبه اول، شاخص ساخت و اجرا در رتبه دوم، همچنین ارزش زمین و ملک در رتبه سوم و در نهایت قوانین بالادستی، مالیات و سایر موارد در رتبه چهارم رتبه بندی شدند و سپس با توجه به شاخص ها و مولفه های مرتبط، فلوچارت ساختار برآورد ارزش ساختمان بر اساس آنالیز هزینه چرخه عمر با استفاده از مدلسازی اطلاعات ساختمان و با رویکرد ساختمان ارائه گردید.
کلید واژگان: ارزش ساختمان، هزینه چرخه عمر، مدل سازی اطلاعات، ساختمان های مسکونی ایران، برآورد ارزش ساختمان
Building value estimation method based on life cycle cost with information modeling in Iranian residential projects
Abstract:
The main goal of the research is to present the method (structure) of building value estimation based on life cycle cost by modeling building information in Iranian residential projects. In this research, the document-library method and note-taking tool were used to collect information. And experts in construction, production and housing pricing form the statistical community of this research. Sampling was done in the qualitative part of the snowball method and in the quantitative part of the accessible method. In the quantitative section, the maximum number of samples was selected according to Cochran’s formula, that is, 384 statistical samples.
The main variables and indicators for building value estimation calculations are: “Index of resources, materials and requirements”, “Engineering and construction index”, “Land and property value” and upstream laws, licenses, taxes and others. (Hanzale Fenderski, Naderi, 2019) Interviews were conducted with experts and the components related to value were identified, coded and categorized according to indicators, and a questionnaire with a Likert scale was provided to the statistical community. Then, according to the answers, the ranking of the components and the degree of manageability of each of them was done in relation to the use of building information modeling based on cost analysis in the project life cycle. that the index of resources, materials and requirements ranked first, the index of construction and implementation ranked second, as well as the value of land and property ranked third and finally upstream laws, taxes and other matters ranked fourth and then according to the indicators and Related components, structure flowchart of building value estimation based on life cycle cost analysis using building information modeling and sustainable building approach were presented.
Keywords: building value, life cycle cost, information modeling, Iranian residential buildings, sustainable building and information modeling
مقدمه
مسکن و تامین سرپناه از ضـروری ترین نیـازهـای انسان میباشد. تامین محل سکونت مناسب علاوه بر نقش آن به عنوان سرپناه، موجب شکل گیری، همبستگی، ثبات خانوار و کاهش از هم گسیختگی فرهنگی و اجتماعی خواهد شد. همچنین مسکن در شکلگیری هویت و شخصیت فردی، روابط اجتمـاعی و اهــداف جمعی افراد نقش بسیار تعیین کننده ای دارد. (رنی شارت ۲۰۰۶)، بازارهای املاک و مستغلات گزینههای ایده آلی برای سرمایه گذاری هستند که منجر به رشد صنعت ساخت و ساز و اقتصاد می شوند.
بنابراین، داشتن استراتژیهای سرمایه گذاری و ارزش گذاری مناسب یک عامل حیاتی موفقیت است. (خدابخشیان و طوسی ، ۲۰۲۱)، ارزشگذاری املاک در ایران متولی خاصی ندارد و افراد مختلفی از جمله واسطه‌ها، کارشناسان، سازندگان و یا مالکین، با استفاده از روشهای سنتی ارزش ملک را برآورد میکنند که این روش‌ها معمولا دارای خطای زیادی هستند.
وجود یک مدل مناسب برای تعیین ارزش املاک میتواند موجب پر شدن خلأ اطلاعات موجود و به تبع آن بهبود کارایی بازار املاک شود. (کریمی، ۱۳۹۴)، نقش ساخت و ساز مسکونی و اهمیت آن در اقتصاد و تاثیر آن در توسعه ی کشورها، مبحث مهم و شناخته شده ای می باشد. به طوری که ساختمان کالایی است که قابلیت نقل و انتقال فیزیکی ندارد، کالای جانشینی ندارد و بعنوان دارایی سرمایه ای نیز مطرح است. (محمدزاده و همکاران، 1385)، همچنین مسکن کالایی بادوام، غیرمنقول، مصرفی و سهم زیادی از بودجه خانواده، هزینه ها و سرمایه گذاری ثابت ناخالص ملی را به خود اختصاص می دهد و نقش زیادی در اشتغال و ارزش افزوده کشورها را دارا می باشد. (عسگری و قادری، 1381)، قیمت تمام شده در بخش ساختمان همواره متاثر از دو عامل مهم قیمت زمین و قیمت ساخت و ساز می باشد و هزینه مربوط به تامین زمین، بیش از 60 درصد و هزینه بخش ساخت و ساز و تامین مصالح و … نزدیک به 40 درصد قیمت تمام شده ساختمان را تشکیل می دهند. ( گوریروکس و لافرر، ۲۰۰۹: ۲۳)
قیمت گذاری املاک و مستغلات حداقل به دو دلیل برای موسسات مالی به ویژه بانکها مهم است.
- اول، ارزیابی‌ها اغلب در طول پذیره‌نویسی یا تامین مالی مجدد وامهای رهنی مورد نیاز است، جایی که ارزیابی‌ها باید ارزیابی منصفانه‌ای از ارزش بازار (آینده) دارایی که به عنوان وثیقه برای وام عمل میکند، ارائه دهد.
- دوم، اگر مؤسسه یا بانک بخواهد ارزیابی به روزی از ارزش وثیقه را برای وامهای معوقی که در ترازنامه خود نگه میدارد، ارزیابی کند. (شولز و همکاران، ۲۰۰۹: ۱۸)
اهداف و سوالات پژوهش
هدف از این پژوهش شناسایی مولفه های موثر بر ارزش ساختمان و اثبات مدیریت پذیری انها در ساختاری متناسب در BiM برای مدیریت ارزش املاک مسکونی بر اساس انالیز هزینه در چرخه حیاط پروژه ( LCC ) است، اهداف فرعی در حقیقت ارائه ساختار و نحوه استفاده از BIM در ارزشگذاری املاک و تاثیر آن بر مولفه های موثر بر ارزشگذاری ملک و بررسی تاثیر BIM در روند انالیز هزینه در چرخه عمر پروژه LCC خواهد بود.
و نهایتا به سوالاتی نظیر اینکه، چگونه می توان جهت ارزش گذاری املاک مسکونی براساس LCC از BIM استفاده کرد؟ و یا آنالیز هزینه چرخه عمر LCC بر ارزشگذاری املاک مسکونی چه تاثیری دارد؟، پاسخ داده خواهد شد.
تعاریف اساسی پژوهش
در ادامه تعاریف اساسی ارائه می شود.
- چرخه حیات پروژه
دوره عمر پروژه در نمودار ذیل ارائه شده است:
شکل ۲-۱: دوره عمر پروژه، ژانگ و همکاران ۲۰۲۳ [Zhang, Y.; Zheng, K.; An, Y.; Bai, L]
- آنالیز هزینه چرخه حیات
آنالیز هزینه چرخه حیات ( LCC ) روشی است که هزینه کل مالکیت یک دارایی را در طول عمر مورد انتظار آن تعیین و محاسبه می کند. تحلیل هزینه چرخه عمرنقش اساسی در ارزیابی پایداری اقتصادی ساختمانها ایفا میکند و مدل سازی اطلاعات ساختمان یک رویکرد بالقوه ارزشمند برای برآورده کردن نیاز آن ارائه میدهد. (لو و همکاران ، ۲۰۲۳)، در آغاز هدف و دامنه ارزیابی چرخه عمر تعریف می شود. پس از آن تجزیه و تحلیل فهرست منابع در دسترس و تجزیه و تحلیل تاثیرات آنها انجام می پذیرد. تفسیر نتایج در هر مرحله، تحلیلی بالقوه را ارائه خواهد داد که ممکن است در هر مرحله از چرخه عمر پروژه موثر باشد. بنابراین تمام فرآیند انعطاف پذیر و قابل برگشت کل چرخه تا رسیدن به نتیجه مطلب است. ( گوینی و همکاران ، ۲۰۱۷).
- توسعه پایدار و ارزیابی چرخه حیات
ارزیابی چرخه حیات(LCA) ابزاری برای سنجش پیامدهای زیست محیطی یک محصول، فرآیند یا عملیات ویژه درطی چرخه حیات آن است. پايداری و موضوعات محيط زيستی در صنایع ساخت و ساز از اهمیت بسیاری برخوردار هستند. از مشخصههاي بارز و مشكل ساز صنعت ساختمان سازي كشور به كارگيري مصالح ساختماني مدرن با استفاده از روشهاي ساخت و ساز سنتي است. (فلاح، ۱۳۸۴)
روش ارزیابی چرخه عمر وسیله ای برای ارزیابی میزان آثار زیست محیطی یک محصول، فرآیند یا عملیات خاص در طی چرخه عمر آن، یا به عبارتی دیگر شروع تا انجام روند شکلگیری آن محصول یا فرآیند می باشد. (سلطانی و همکاران، ۱۳۹۳)
- مدلسازی اطلاعات ساختمان
در حقیقت بیم مدل و فرآیندی جهت ترکیب اطلاعات و فناوری برای ایجاد یک نمایش دیجیتال از پروژه است. که دادههای منابع بسیاری را ادغام میکند و به موازات پروژه واقعی در جدول زمانی خود، تمام اطلاعات پروژه، از جمله مشخصات طراحی، ساخت و ساز و اطلاعات عملیاتی و در نهایت اطلاعات جهت مدیریت بهره برداری و مدیریت پسماند را شامل میشود.
بی آی ام، میتواند به یک آیتم (یعنی مدل اطلاعات ساختمان) اشاره کند، همانطور که در توصیف آن توسط مؤسسه ملی علوم ساختمان ایالات متحده به عنوان نمایشی مصور و کامپیوتری از شرایط و ویژگیهای فیزیکی و عملکردی یک سیستم، (موسسه ملی علوم ساختمان، ۲۰۲۱). مدل اطلاعات ساختمان همچنین میتواند فرآیند مدیریت اطلاعات ساخت و ساز باشد. این توسط هامیل (2022) به عنوان «[…] ایجاد و مدیریت اطلاعات در یک پروژه در کل چرخه عمر آن» تعریف شده است. سوکار و قاسم (۲۰۱۵)، مشاهده کردهاند که مدل اطلاعات ساختمان کلمه ای برای نوآوری دیجیتال در ساخت و ساز است. با وجود تمام تلاش‌ها، موانعی برای پذیرش مدلسازی اطلاعات ساختمان همچنان وجود دارد. بیگیچ و گالیچ (2021) برجسته ترین آنها را مقاومت در برابر تغییر، سرمایه گذاری مورد نیاز در نرم افزار و مهارتها و نگرانیهای امنیت سایبری یافتند.
گامهای اجرای پژوهش
در شکل ذیل، گامهای اجرای پژوهش به صورت فلوچارت ارائه شده است.
نمودار ۱ : فلوچارت انجام پژوهش
در فلوچارت بالا مسیر اجرای پژوهش مشخص شده است.
پیشینه پژوهش
در این بخش برخی مطالعات و پژوهش های داخلی و خارجی مرتبط بررسی می گردند.
الف) داخلی
کریمی (۱۴۰۲)، در پژوهشی با عنوان بررسی ارزیابی هزینه های چرخه عمر و بهینه سازی طراحی با استفاده از مدلسازی اطلاعات ساختمان یا BIM، به بررسی برآورد هزینههای چرخه حیاط پروژه در فازهای آغازین طراحی ساختمانها بر پایه مدل سازی اطلاعات ساختمان پرداخته اند. و برای دستیابی به این هدف هزینههای اولیه، هزینه تهیه حمل و نصب مصالح و هزینههای تعمیر و نگهداری، هزینههای بهرهبرداری، مصرف انرژی و ارزش پسماند در پایان چرخه عمر ساختمان در برآورد هزینههای چرخه عمر آن در نظر گرفته شده است. ادغام هزینه چرخه عمر و بهینه سازی طراحی در مدلسازی اطلاعات ساختمان چندین مزیت را ارائه میدهد. در مرحله اول، به طراحان اجازه میدهد تا طیف گستردهای از جایگزینهای طراحی را به سرعت و کارآمد بررسی کنند. با خودکارسازی فرآیند ارزیابی با استفاده از ابزار مدلسازی اطلاعات ساختمان، طراحان میتوانند گزینههای متعددی را از نظر هزینههای چرخه عمر خود بدون اتلاف زمان یا صرف منابع ارزیابی کنند. این موضوع آنها را قادر میسازد تا در مراحل اولیه طراحی، زمانی که تغییرات هزینه کمتری دارند، تصمیمات آگاهانه بگیرند.
جلالی و همکاران (۱۳۹۹)، در پژوهشی با عنوان ارائه روش برآورد هزینههای چرخه عمر ساختمان در مرحله طراحی مفهومی بر پایه مدلسازی اطلاعات ساختمان با استفاده از فهرست‌بهای ملی ایران، بیان کردند که هدف از انجام این تحقیق، ارائه اسلوب و روشی برای برآورد هزینههای چرخه حیاط پروژه در فازهای اولیه طراحی ساختمان بر اساس مدلسازی اطلاعات ساختمان با استفاده از بانک اطلاعات هزینه‌ای فهرست بهای ایران می باشد. برای این منظور هزینههای چرخه عمر یک ساختمان شامل هزینههای اولیه، هزینه تهیه و نصب و هزینه حمل، هزینههای تعمیر و نگهداری، هزینههای ناشی از بهرهبرداری و مصرف انرژی، و ارزش پسماندهای حاصل از ساخت و تولید در انتهای عمر مفید ساختمان در برآورد هزینههای چرخه عمر آن در نظر گرفته خواهد شد. کاربرد اسلوب و روش ارائه شده برای طراحی یک ساختمان مسکونی در کلان شهر تهران مورد سنجش، ارزیابی و تأیید قرار گرفت و حاصل پژوهش نشان می داد با افزایش هفتادو پنج درصدی هزینههای مراحل اولیه، هزینههای سالانه بهره برداری آن به مقدار پنجاه و چهار درصد و مجموع هزینههای چرخه عمر پس از هیجده سال به میزان هشت درصد کاهش می یابد.
در پژوهشی توسط رضوانی فر و مسلمان (1395) با عنوان بکارگیری مدلسازی اطلاعات ساختمان در طراحی پایدار، بیان کردند که فناوری جدید مدلسازی اطلاعات ساختمان یکی از تاثیرگذارترین روشهای ابداع شده در دهههای اخیر است که خواهد توانست با تجمیع اطلاعات، دادهها و مدلسازی پیش از ساخت، اولا اطلاعات پروژه را به صورت قوی و بدون تداخل در هر لحظه در اختیار تیم پروژه قرار دهد. و به نوعی در تصمیم گیریها موثر عمل کند و ثانیا روشهای نوین ساخت و ساز را گسترش دهد.
زرینه تبریزی (1395) در تحقیقی دیگر تحت عنوان تلفیق مدل سازی اطلاعات ساختمان در طراحی پایدار، بیان کرده است که تکنولوژی مدل سازی اطلاعات یکی از روشهایی است که به دلیل امکان ایجاد پایگاه دادههای قوی برای ساخت و ساز و ساختمان و اجزای آن و همچنین ایجاد و ارایه شناسنامههای اطلاعاتی بسیار غنی و ارزشمند برای آنها، امکان اتخاذ تصمیمات بهینه جهت ساخت پروژهها در هر مرحله از انجام یک پروژه، کاهش چشمگیر زمان و هزینه مدیریت اجرایی، همچنین ساخت و ساز را فراهم می آورد. تکنولوژی مدل سازی اطلاعات ساختمان به عنوان ابزاری توانمند در دست مدیران پروژه، شاخص های موفقیت پروژه را بهبود می دهد. شاخص هایی همچون هزینه، زمان و کیفیت. برخی از بازخوردهای کاربردی استفاده از این سیستم حدید و ارزشمند در طراحی ساختمانها و در معماری پایدار مورد بررسی قرار گرفته می شود.
کریمی (۱۳۹۴)، در پایان نامه ارشد خود با عنوان مدلسازی ریزدانه ارزش املاک مسکونی، اظهار داشتند که فرمول ها و روش های مرسومی که برای برآورد قیمت مسکن به عنوان یک کالای مرکب مورد استفاده قرار می‌گیرد، تابع قیمت هدانیک است. مدل‌های هدانیک بر پایه اشکال متنوعی از آنالیزهای رگرسیون قرار می گیرند که متغیر وابسته با مجموعه‌ای از متغیرهای مستقل توضیح و بسط داده میشود. ناهمگنی مسکن و تأثیرپذیری ارزش آن از خصوصیات و ویژگی‌هایش نتیجه گرفته می شود. تا از چند دهه گذشته استفاده از تابع هدانیک برای برآورد قیمت مسکن رایج شود. در ارزشگذاری به روش هدانیک، قیمت ملک تابعی از ویژگیهای فیزیکی یا ساختاری، میزان دسترسی و شرایط محیطی آن میباشد. هدف این پژوهش ارائه مدلی برای تعیین ارزش املاک مسکونی در سطح قطعه زمین با استفاده از روش هدانیک و ترکیب تحلیل‌های مکانی و آماری میباشد. در این خصوص پارامترهای ساختاری، دسترسی و محیطی موثر بر قیمت املاک در قالب دو مدل کلان و ریزدانه طبقه‌بندی و ارزش املاک مسکونی در این دو مدل مورد محاسبه قرار گرفته است. در مدل کلان از متغیرهای دسترسی به مراکز خدماتی و تسهیلات شهری جهت مدلسازی مورد استفاده قرار گرفته است و مدل ریزدانه شامل این متغیرها، به علاوه متغیرهای ساختاری و همسایگی املاک مسکونی همچون مساحت زیربنا، عمر ملک و عرض معبر میباشد.
کشت کار و همکاران (1393) در پژوهشی با عنوان ساختمان سبز، توسعه پایدار و بهینه سازی مصرف انرژی، بیان داشتند که ساختمانهای پایدار با افزایش راندمان انرژی و کاهش سرانه مصرف آن و کاهش تولید گازهای گلخانهای و دی اکسید کربن و آلودگی های محیط زیستی خواهند توانست گامی مؤثر در بهبود کیفیت داخلی منابع انرژی ساختمانی و کاهش آلودگیهای زیست محیطی برداشته باشند. در این پژوهش به بررسی و ارزیابی پیرامون ساختمانهای سبز و تاثیرات آن بر توسعه پایدار و محیط زیست و نحوه طراحی آنها برای کاهش مصرف انرژی سرانه ساختمانی با هدف بهینه سازی مصرف انرژی و رسیدن به پایداری که همانا حذف فقر از جامعه و استفاده درست از منابع و بازیافت آنها در چرخه طبیعی همگام با توسعه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی و هم راستا با توسعه پایدار میباشد، پرداخته شده است.
ب) خارجی
لو و همکاران (۲۰۲۳)، در پژوهشی با عنوان مروری بر تحلیل هزینه چرخه عمر ساختمانها بر اساس مدلسازی اطلاعات ساختمان، اظهار داشتند که این مقاله با بررسی 45 مقاله مرتبط با بررسی همتا از طریق جستجو، انتخاب و ارزیابی سیستماتیک ادبیات، به این شکاف پرداخته است. نتایج نشان میدهد که سه روش تبادل داده مدلسازی اطلاعات ساختمان و هزینه چرخه عمر را از طریق ورودی، محاسبه و خروجی داده ادغام میکنند. مدیریت دقیق، اقدامات بهینه سازی و تجزیه و تحلیل پارامترها از طریق مدلسازی اطلاعات ساختمان به طور قابل توجهی ارزش ساختمانها را بهبود میبخشد. همچنین، یک چارچوب روش‌شناختی خلاصه میشود که هزینه چرخه عمر را با سایر شاخصهای مبتنی بر مدلسازی اطلاعات ساختمان برای در نظر گرفتن اثرات اقتصادی، زیست‌محیطی و اجتماعی ترکیب میکند، که میتواند برای ارزیابی هزینههای پایداری چرخه عمر مالی شود.
عبدالتواب و همکاران (۲۰۲۳)، در پژوهشی با عنوان مدل اجرای مدلسازی اطلاعات ساختمان در ساخت و ساز پایدار در کشورهای در حال توسعه، ضمن ارائه یک رویکرد PLS-SEM، بیان داشتند که این تحقیق به دنبال ارائه مدلی برای کاربرد مدلسازی اطلاعات ساختمان و رابطه آن با موفقیت کلی پایدار در پروژههای ساختمانی است. یافته‌های این مطالعه، تصمیم‌گیری برای بهبود پایداری پروژه و کاهش هزینه‌ها با معرفی مدلسازی اطلاعات ساختمان به صنایع ساختمانی کشورهای در حال توسعه را نشان میدهد.
العسمری و همکاران (۲۰۲۲)، در پژوهشی با عنوان مروری بر ادبیات سیستماتیک پذیرش مدلسازی اطلاعات ساختمان بر روی هزینه چرخه عمر، بیان داشتند که هدف این مقاله بحث در مورد ادغام مدلسازی اطلاعات ساختمان در هزینه چرخه عمر از طریق چهار جنبه رایج است. روش شناسی، نرم افزار طراحی مورد استفاده، مزایا و چالشها. در مجموع 20 مطالعه بر روی فرآیند فیلتر با استفاده از روش مدلسازی اطلاعات ساختمان بررسی شد. هدف این مقاله گسترش مطالعات در مورد پذیرش مدلسازی اطلاعات ساختمان در هزینه چرخه عمر از طریق اطلاعات جمع‌آوری‌شده از نشریات بررسی‌شده است.
خدابخشیان و طوسی (۲۰۲۱)، در پژوهشی با عنوان چارچوب ارزش گذاری املاک مسکونی بر اساس هزینه چرخه عمر با مدل سازی اطلاعات ساختمان، بیان داشتند که در این تحقیق، یک چارچوب ارزیابی تجدید نظر شده بر اساس هزینه چرخه عمر املاک مسکونی، با تمرکز بر مرحله بهره برداری پیشنهاد شده است. هزینه چرخه عمر شامل تمام هزینههای مربوط به یک دارایی در طول مراحل مختلف چرخه عمر آن است و به تعیین ارزش فعلی خالص دارایی کمک میکند. برای ذخیره سازی و تجزیه و تحلیل سیستماتیک اطلاعات فنی و مالی، مدل سازی اطلاعات ساختمان پیشنهاد شد. علیرغم استفاده گسترده در مراحل طراحی و ساخت، کاربرد و مزیت رقابتی آن برای توسعه دهندگان و مدیران املاک در مرحله بهره برداری شفاف نیست. این تحقیق از مدل 5 بعدی مدلسازی اطلاعات ساختمان با سطح توسعه LOD300 برای افزایش شفافیت و اعتبار ارزشگذاری بهره برد. اختلاف 25/18 درصدی قیمت محاسبه شده دو مطالعه موردی در تهران و قیمت‌های متورم بازار آنها این ادعا را اثبات میکند.
حامدی راد و همکاران (۲۰۲۱)، در پژوهشی با عنوان رویکرد مبتنی بر مدلسازی اطلاعات ساختمان برای انجام تحلیل هزینه چرخه عمر ساختمانهای تاب‌آور در مرحله مفهومی، هدف این تحقیق ادغام قابلیتهای هزینه چرخه عمر به طور مستقیم در یک مدل اطلاعات ساختمان و افزایش ارتباط اقتصادی و استحکام علمی شاخصهای هزینه چرخه عمر در جهت بهینه سازی است. هزینه چرخه عمر یک ساختمان شامل هزینه اولیه، هزینه تعمیر و نگهداری، هزینه های عملیاتی ساخت و ارزش نهایی ملک در پایان عمر مفید آن مد نظر است. شکست مورد انتظار زلزله و هزینه تلفات انسانی برای در نظر گرفتن شاخص تاب آوری در طراحی ساختمان محاسبه میشود. کاربرد پروژه واقعی ساختمان نشان میدهد که با افزایش هزینه اولیه در جایگزین دوم به میزان شش و چهار دهم درصد، هزینه خرابی مورد انتظار سالانه آن تا چهار و سی و پنج صدم درصد کاهش مییابد و هزینه کل چرخه عمر آن تقریباً چهار و یک دهم درصد در چهل و پنج مورد اول کاهش مییابد. طول عمر و کاهش هزینه ساختمان و کاهش تلفات انسانی در هنگام زلزله به این معنی است که تاب آوری ساختمان بهبود مییابد. با استفاده از پلاگین توسعه‌یافته، طراحان میتوانند هزینه چرخه عمر ساختمانها را در مراحل اولیه طراحی تخمین بزنند.
هارونا و همکاران (2020) در پژوهشی با عنوان برنامه مدل سازی اطلاعات ساختمان برای توسعه ساختمان پایدار (رویکرد تصمیم گیری چند معیاره ) بیان داشتند که توجه بيشتر به مدل سازي اطلاعات ساختمان و تصميم گيري چند معياره در سطح جهان به دليل مزاياي آنها براي مراحل مختلف چرخه زندگي ساختمان، مورد توجه قرار گرفت. هدف این مقاله بهبود درک پزشکان از روند پذیرش مدل سازي اطلاعات ساختمان و تصميم گيري چند معياره به سمت ساخت و ساز پایدار از طریق بهره وری انرژی است.
شلوتر و همکاران، 2018 در پژوهشی با عنوان پیوند دادن مدلسازی اطلاعات ساختمان و طراحی آزمایشات برای ایجاد تعادل بین عوامل طراحی معماری و فنی برای عملکرد انرژی، بیان داشتند که جهت جایگزین کردن سیستمهای انرژی موجود با منابع انرژی تجدیدپذیر، ساختمانها باید مصرف منابع انرژی تجدید پذیر محلی را در دستور کار قرار دهند. برای طراحی ساختمانهای کم مصرف معمولاً از شبیه سازی انرژی ساختمان با پیچیدگی های مختلف استفاده میشود. هدف آن ارائه درک بهتر و ایجاد دانش در مورد تأثیر و تعاملات عوامل مختلف طراحی معماری و فنی بر عملکرد انرژی ساختمان از یک کار طراحی خاص است.
آباندا و همکاران، 2017 در پژوهشی با عنوان مدل سازی اطلاعات ساختمان در ساخت خارج از سایت و بصورت مجازی، برای ساختمانها، بیان داشتند که ضرورت غلبه بر چالشها در بسیاری از گزارش های دولت تاکید شده است. بیشتر گزارشها حاکی از اتخاذ نوآوری و مدلسازی اطلاعات ساختمان در حال ظهور، برای غلبه بر چالشهای پیش روی صنعت است. این مطالعه با تأکید بر پتانسیل فناوری مدلسازی اطلاعات ساختمان بصورت مجازی، پیامدهای سیستمهای مدلسازی اطلاعات ساختمان را در حالت مجازی قبل از ساخت واقعی، و روشهای ساخت سنتی بررسی میکند.
کون لو و همکاران، 2023، بیان داشته اند که ورودی، محاسبه و خروجی سه بخش از تبادل داده در سیستم های BIM و LCCA را تشکیل می دهند. مدیریت دقیق اقدامات بهینه سازی و تجزیه و تحلیل پارامترها از طریق BIM به طور قابل توجهی ارزش ساختمان را بهبود می بخشد. همچنین یک چهارچوب روش شناختی را ارائه می دهد که LCC را با سایر شاخص های مبتنی بر BIM برای در نظر گرفتن اثرات اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی بکار می گیرد، که می تواند برای ارزیابی هزینه های پایداری در چرخه عمر پروژه بصورت شاخص های اقتصادی و مالی محاسبه و در نظر گرفته شود.
بخش کیفی و مولفه های ارزش گذاری
ابتدا با انجام مصاحبه های نیمه ساختار یافته با دست اندرکاران و ذینفعان ساختمان های مسکونی ایران در دستور کار قرار گرفت. در ادامه با شروع مصاحبههای میدانی و در خلال آنها استخراج گزاره های معنادار و سپس مفاهیم مربوط به آنها شناسایی شد و بعد از آن، مفاهیم در مقولهها، مولفه ها و شاخص ها دسته بندی شدند.
در این پژوهش فرایند تحلیل دادهها برگرفته از اطلاعاتی است که در حین تحقیق به صورت نظام مند گردآوری و تحلیل شده است. در این روش گردآوری دادهها، تحلیل و نظریه های به مدل سازي اطلاعات ساختمان و تصميم گيري چند معياره در سطح جهان به دليل مزاياي آنها براي مراحل مختلف چرخه زندگي ساختمان، مورد توجه قرار گرفت. هدف این مقاله بهبود درک پزشکان از روند پذیرش مدل سازي اطلاعات ساختمان و تصميم گيري چند معياره به سمت ساخت و ساز پایدار از طریق بهره وری انرژی است.
شلوتر و همکاران، 2018 در پژوهشی با عنوان پیوند دادن مدلسازی اطلاعات ساختمان و طراحی آزمایشات برای ایجاد تعادل بین عوامل طراحی معماری و فنی برای عملکرد انرژی، بیان داشتند که جهت جایگزین کردن سیستمهای انرژی موجود با منابع انرژی تجدیدپذیر، ساختمانها باید مصرف منابع انرژی تجدید پذیر محلی را در دستور کار قرار دهند. برای طراحی ساختمانهای کم مصرف معمولاً از شبیه سازی انرژی ساختمان با پیچیدگی های مختلف استفاده میشود. هدف آن ارائه درک بهتر و ایجاد دانش در مورد تأثیر و تعاملات عوامل مختلف طراحی معماری و فنی بر عملکرد انرژی ساختمان از یک کار طراحی خاص است.
آباندا و همکاران، 2017 در پژوهشی با عنوان مدل سازی اطلاعات ساختمان در ساخت خارج از سایت و بصورت مجازی، برای ساختمانها، بیان داشتند که ضرورت غلبه بر چالشها در بسیاری از گزارش های دولت تاکید شده است. بیشتر گزارشها حاکی از اتخاذ نوآوری و مدلسازی اطلاعات ساختمان در حال ظهور، برای غلبه بر چالشهای پیش روی صنعت است. این مطالعه با تأکید بر پتانسیل فناوری مدلسازی اطلاعات ساختمان بصورت مجازی، پیامدهای سیستمهای مدلسازی اطلاعات ساختمان را در حالت مجازی قبل از ساخت واقعی، و روشهای ساخت سنتی بررسی میکند.
کون لو و همکاران، 2023، بیان داشته اند که ورودی، محاسبه و خروجی سه بخش از تبادل داده در سیستم های BIM و LCCA را تشکیل می دهند. مدیریت دقیق اقدامات بهینه سازی و تجزیه و تحلیل پارامترها از طریق BIM به طور قابل توجهی ارزش ساختمان را بهبود می بخشد. همچنین یک چهارچوب روش شناختی را ارائه می دهد که LCC را با سایر شاخص های مبتنی بر BIM برای در نظر گرفتن اثرات اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی بکار می گیرد، که می تواند برای ارزیابی هزینه های پایداری در چرخه عمر پروژه بصورت شاخص های اقتصادی و مالی محاسبه و در نظر گرفته شود.
بخش کیفی و مولفه های ارزش گذاری
ابتدا با انجام مصاحبه های نیمه ساختار یافته با دست اندرکاران و ذینفعان ساختمان های مسکونی ایران در دستور کار قرار گرفت. در ادامه با شروع مصاحبههای میدانی و در خلال آنها استخراج گزاره های معنادار و سپس مفاهیم مربوط به آنها شناسایی شد و بعد از آن، مفاهیم در مقولهها، مولفه ها و شاخص ها دسته بندی شدند.
در این پژوهش فرایند تحلیل دادهها برگرفته از اطلاعاتی است که در حین تحقیق به صورت نظام مند گردآوری و تحلیل شده است. در این روش گردآوری دادهها، تحلیل و نظریه های نهایی با هم در ارتباط تنگاتنگ هستند. (اشتراوس و کربین،۱۳۹۲)
در ابتدی مصاحبه میدانی با افراد خبره در این حوزه پاسخها مطابق انتظار نبود و مفاهیم و عناوین تورمی و قوانین بالادستی خارج از کنترل مطرح میشد و رویکرد افراد مصاحبه شونده پاسخگوی اهداف تحقیق، شناسایی مولفههای ارزش گذاری نبود. لذا با تغییر رویکرد و طرح سوالات همه فهم در این حوزه روند مصاحبه تداوم پیدا کرد.
سوالات ذیل پس از آزمایش و خطا اولیه تدوین شدند:
- شناخت ویژگیهای یک پروژه ساخت و ساز املاک مسکونی از دیدگاه مشتری را بیان کنید؟
- مدیریت زمان از دیدگاه مدیریت ساخت چگونه است؟
- مدیریت بودجه و تامین مالی و هزینه های مرتبط را بیان کنید؟
- ابعاد مدیریت ریسک و هزینه های مرتبط را بیان کنید؟
پس از مصاحبه با تقریبا 12 نفر از کارشناسان و افراد دارای سوابق آکادمیک و اجرایی در این حوزه، ابتدا عبارتهای بیان شــده توســط ایشان با رویکرد و جایگاه مشتری، خریدار و یا استفاده کننده، و سپس بعنوان کارشناس، سازنده و دست اندر کار این حوزه اخذ شد و سپس کد گذاری و لیست اولیه مولفه ها تهیه و در قالب شاخص های سنتی دسته بندی گردیدند. حنظله فندرسکی و نادری نور عینی، 1399، در کتاب خود با عنوان “ارزیابی اقتصادی پروژه های ساختمانی”، در رابطه با برآورد ارزش ساختمان شاخص های زمین، منابع و مصالح، ساخت و اجرا و در نهایت قوانین بالادستی و سایر موارد را معرفی کرده اند. که در این پژوهش جهت اطمینان از عدم انحراف پژوهش و پیمایش مسیر درست از شاخص های فوق جهت دسته بندی مولفه ها بهره برداری شده است.
بخش کمی، رتبه بندی مولفه ها
در ادامه با کدگذاری و دسته بندی طبق شاخص های سنتی، پرسشنامه ای با سوالات ذیل در طیف لیکرت طراحی و میزان مدیریت پذیری هر یک از مولفه ها در شاخص های ذیل مورد سوال واقع گردید:
الف) مدیریت پذیری مولفه های موثر بر ارزش زمین و ملک با ابزار BIM
- اسناد مالکیت، مستندات، پایان کار، مشخصات و کیفیت دارایی های سرمایه ای
- شرایط پیرامونی و دسترسی های ملک
- ایمنی و امنیت، سیل و زلزله
- بازاریابی، فروش، قابلیت برگشت سرمایه ملک و دارایی های سرمایه ای
- انشعابات، وضعیت تفکیکی، انرژی، آب
ب) مدیریت پذیری مولفه های موثر بر ارزش، شاخص منابع، مصالح و الزامات با ابزار BIM
- مصالح، منابع، تجهیزات و الزامات زیست محیطی
- استحکام، دوام و کیفیت مصالح و اجرا
- خدمات پس از فروش مناسب، گارانتی و وارانتی و در دسترس بودن
- قابلیت تعمیر و نگهداری و استراتژی های مرتبط
ج) مدیریت پذیری مولفه های موثر بر ارزش، شاخص مهندسی و ساخت با ابزار BIM
- متراژ، طراحی داخلی، مشخصات فنی و سایر شرایط ( متراژ، تعداد خواب، و سایر )
- محوطه سازی، شرایط پیرامونی و زیست محیطی ساختمان ( مدیریت پسماند، فضای سبز و جدول کشی ها )
- طراحی و اجرای مناسب و بروز اعیان و تاثیر آن بر عرصه ( ارزش نهایی ملک )
- طراحی و معماری بروز
- کیفیت طراحی و نقشه ها
- روش اجرایی، استحکام سازه و نوع جنس
- طول عمر ساخته ها، بازسازی و نوسازی
- تکنولوژی و روش های اجرایی بروز
- نوع و کیفیت نما، مصالح و روش اجرایی
- کیفیت، سوابق پیمانکاران، تامین کنندگان
- نقشه های چون ساخت، مشخصات فنی طرح، مستندات سوابق بازسازی، نوسازی
- مدیریت خرید، تدارکات، انبار،کاهش پرتی، حمل و نقل و …،
- تضمین و کنترل کیفیت حین اجرا، خرید و … ( نظارت و ازمایشگاه و … )
- برنامه زمانبندی طراحی، تامین و اجرا و …
- مستند سازی، برنامه ریزی، کنترل روابط حاکمیتی و ذینفعان
- براورد مصالح، منابع، الزامات و مشخصات فنی
- برآورد هزینه و بودجه، کنترل هزینه و خزش محدوده
- طراحی مناسب و با کیفیت و ازبیلت
- هزینه دوباره کاری ها، پرتی مصالح، کیفیت
د) مدیریت پذیری مولفههای موثر بر ارزش، سایر موارد ( قوانین بالادستی، مالیات و … ) با ابزار BIM
- قوانین بالا دستی و الزامات ( پروانه، مالیات، محدودیت¬ها و قوانین سلبی و … )
- مدیریت تامین سرمایه، نرخ بهره و …،
با توجه به پرسشنامه و 30 سوال در قالب شاخصها و مولفههای موثر بر ارزش ساختمانهای مسکونی، و با رویکرد سنجش میزان مدیریت پذیری با BiM، در طیف لیکرت، و اخذ حداکثر نمونه از جامعه آماری مهندسان دارای صلاحیت حرفه ای و فعال در حوزه ساختمان ( با توجه به عدم دسترسی و تشخیص صلاحیت جامعه، سوالات و رویکرد طراحی شد تا بزرگترین جامعه اماری را شامل گردد، بالای 700 مورد )، حدود 384 مورد پاسخ دریافت گردید. موارد ابتدا به طور کلی و برای شاخصهای اصلی و سپس به تفکیک مولفههای موثر بر برآورد ارزش ساختمان با BiM، رتبه بندی شاخصها و مولفه ها صورت پذیرفت.
نتایج پژوهش و فلوچارت ارزش گذاری
کمبود مسکن در کشور و عدم تعادل در عرضه و تقاضا موجب افزایش قیمت ساختمان و زمین شده است. در این میان عدم مدیریت مولفه های تاثیر گذار در ارزش و قیمت ساختمان بی تاثیر در این بی ثباتی ها نیست.
ساختمان و بخصوص ساختمان های مسکونی یکی از مهمترین مسائل حال حاضر در جهان و بخصوص در ایران می باشند. این حوزه یکی از تاثیرگذارترین و با اهمیت ترین صنایع کشور است که در ابعاد مختلفی قابل بررسی می باشد. اشتغال زایی یکی از فاکتور های اساسی تصمیم گیری و تصمیم سازی در کشورها است. ساخت و ساز بعنوان یک صنعت اشتغال زا همواره مورد توجه مدیریت راهبردی ایران بوده است. تعدد صنایع وابسته به صنعت ساختمان سازی از جمله سیمان، فولاد، انواع سنگ و مصالح همچنین در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی مورد توجه است. مسکن بعنوان مهمترین و ارزشمندترین دارایی در خانوار ایرانی است. و تاثیر مستقیم بر رفاه و آسایش در کشور دارد. در ادامه، این صنعت بطور فزاینده در ابعاد مختلف مورد توجه سرمایه گذاران بوده است. عمدتا ارزش گذاری ساختمان با دو هدف انجام می شود، 1. واگذاری 2. خرید و بهره برداری.
شاخص های عمده و موثر بر ارزش ساختمان ها:
- زمین و محل احداث
- مصالح و منابع
- مهندسی، ساخت
- قوانین بالادستی و مالیات و سایر موارد،
می باشند. ( حنظله فندرسکی و نادری نور عینی، 1399 )
عدم در نظر گرفتن نیازمندی های ذینفعان در چرخه عمر پروژه موجب افزایش هزینه های ساخت و ساز و نهایتا افزایش قیمت و ارزش ساختمان شده است. بسیاري از پروژه هایی که در حوزه هاي مختلف به اجرا درمی آیند با تأخیر در دیسیپلین ها و در فاز های مختلف روبرو می شوند. بروز تأخیر آثار متعددي را به همراه خواهد داشت. افزایش زمان پروژه، افزایش هزینه ها، عدم دستیابی به اهداف و از دست دادن هزینه هاي فرصت از جمله آثارت آن می باشد. این مشکلات میتواند موجب ایجاد اختلاف نظر بین ذينفعان پروژه و بروز مشکلات شود و در پاره اي موارد نیز ممکن است به تعطیلی پروژه و خسارت های هنگفت منجر شود. که همگی مستلزم صرف زمان، هزینه و انرژي می باشند. بنابراین لازم است براي شناسایی و تحلیل آثار، علل و عوامل ایجاد هزینه های مازاد و آثار آنها که موجب افزایش قیمت تمام شده در پروژه ها می شود و همچنین جهت مدیریت آن، فرایندها و رویه هاي مناسبی توسعه داده شود. در این راستا تلاش هاي بسیاری صورت پذیرفته است که بسیاری از آنها بر ایجاد سیستم های مدیریتی متمرکز بر بستر فناوری کامپیوتری و بخصوص مدلسازی در صنعت ساخت و ساز متمرکز بوده اند. مدلسازی را میتوان ساخت قبل از ساخت و پیش بینی قبل از بروز هزینه های مازاد تصور کرد. در این تحقیق به شناسایی و بررسی مولفه های تاثیرگذار بر ارزش ساختمان بر اساس هزینه های چرخه عمر پروژه و ارائه فلوچارت ساختار استفاده از BiM بعنوان راهکاری جهت برآورد هزینه های حین ساخت همچنین کاهش خطاها، تداخلات و در کل تاخیرات و هزینه های تحمیلی و سیستمیک پرداخته شده است. لذا در حین تحقیق به اهداف دیگري مثل شناسایی مولفه های موثر در ارزش و عوامل ایجاد ارزش و یا هزینه در پروژه ها با استفاده از مصاحبه میدانی، تهیه پرسشنامه و همچنین در نهایت به بررسی میزان اثر بکارگیری مدلسازی اطلاعات ساختمان ( BiM ) بر مولفه های موثر در ارزش پروژه پرداخته شد.
گام های تحقیق بشرح ذیل بوده است:
گام 1: شناسایی مولفه های موثر بر ارزش طبق مصاحبه با کارشناسان و صاحبنظران حوزه انجام پذیرفت، گام 2: دسته بندی مولفه ها بر اساس شاخص ها در روش های استفاده شده قبلی، براساس کتاب آقای حنظله فندرسکی، گام 3: در نهایت پرسشنامه با هدف رتبه بندی مولفه ها بر اساس میزان تاثیر آنها بر ارزش نهایی ساختمان و ساخته ها در اثر استفاده از BIM بعنوان ابزار مدیریت اطلاعات این حوزه در دستور کار قرار گرفت. به دلیل عدم دسترسی به کارشناسان تخصصی BIM، سعی شد پرسشنامه در حد ممکن گویا و برای اکثریت کارشناسان این حوزه قابل فهم باشد. سپس بر بستر شبکه های اجتماعی در گروه های مرتبط، در اختیار صاحبنظران حوزه ساخت و ساز و ذینفعان مسکن قرار گرفت. و تحلیل اماری و رتبه بندی مولفه ها جهت اندازه گیری میزان اثر بکارگیریBIM بر مولفه ها، با استفاده از نرم افزار SPSS انجام پذیرفت. گام 4: در گام آخر اسلوب و ساختار کلی در قالب فلوچارت جهت استفاده از BIM و میزان اثر آن در قالب مولفه های شناسایی شده در پروسه ارزشگذاری ارائه شد.
نهایتا فلوچارت ساختار و مدیریت برآورد ارزش ساختمان بر اساس هزینه های چرخه عمر ( LCC ) با مدلسازی اطلاعات ساختمان ( BiM ) در ساختمان های مسکونی ایران بصورت شکلهای 2 و 3 نتیجه گیری شد.
شکل 2 : شاخص ها در ساختار ارزش گذاری
شکل 3 : مولفه ها در ساختار ارزش گذاری
در مدل فوق شمای کلی، اسلوب و ساختار برآورد ارزش ساختمان بر اساس هزینه های چرخه عمر ( LCC ) با مدلسازی اطلاعات ساختمان ( BiM ) در ساختمان های مسکونی ایران نتیجه گیری شد.
پیشنهاد های پژوهش
مدلسازی اطلاعات ساختمان به علت مزیت های آن، “ساخت پیش از ساخت” ، مورد توجه سرمایه گذاران و مهندسان قرار گرفته است. خطا و اشتباه در جهان واقعی هزینه بر و گاها قابل جبران نیست. لذا نرم افزارهای واقعیت مجازی و ابزارهای مهندسی در عصر حاضر این امکان را فراهم می کنند که بهر حال از هزینه ها و خطاهای غیر قابل جبران پرهیز شود و تولیدات و محصولات با حداکثر پوشش نیازها و درخواست ذینفعان مطابقت داشته باشد و همه این ها موجب ارزشمندتر شدن محصول نهایی خواهد شد. و با مدیریت صحیح سیستم هایی مانند BiM، قیمت نهایی مصرف کننده نیز در حالت بهینه قرار خواهد گرفت.
پیشنهادها:
در پژوهش های آتی بر روی شناسایی آیتم ها در هر یک از فازهای طراحی، تامین، ساخت و تعمیر و نگهداری بصورت هدف گذاری شده متمرکز شده و مدل کاربردی ارائه خواهد شد.
- در فاز تامین مصالح با توجه به اهمیت آن در ارزش تمام شده و مدیریت انرژی و پسماند، با رویکرد مدیریت پایداری، LCC و LCA در بستر BIM، و با توجه به اقلیم و شرایط جغرافیایی و نوع مصالح بومی، مدل کاربردی جهت برآورد و بهینه سازی ارزش تمام شده ارائه خواهد شد.
- در فاز ساخت بنابر نیازهای فرهنگی و اجتماعی خاص کشور و روش های اجرایی مرسوم، مدل پیاده سازی بومی و کاربردی در حوزه BIM و با لحاظ موضوعات پایداری ارائه خواهد شد.
در موضوعات ذکر شده فوق محدودیت های پژوهش حاضر از جمله محدودیت نیرو انسانی متخصص و هزینه های ناشی از آن و سایر موارد مرتبط با ذینفعان خاص لازم است مورد توجه قرار گیرد.
محدودیت های پژوهش
جامعه آماری نخبگان و کارشناسان فعال در حوزه مدلسازی اطلاعات ساختمان محدود است در بسیاری از پروژه ها به دلیل هزینه های بالای نیرو انسانی و سخت افزار مورد نیاز، امکان استفاده از BiM وجود ندارد یا بصورت محدود استفاده می شود.
عدم امکان استفاده از مدل واقعی در پژوهش حاضر جهت برآورد ارزش ساختمان، به دلایل فوق یکی دیگر از محدودیت های پژوهش حاضر بوده است.
منابع
الف) منابع فارسی
اشتراوس، انسلم، کربین جولیوت (۱۳۹۲)، مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای، ترجمه افشار ابراهیم نشر نی
ایران نژاد پاریزی، مهدی (۱۳۸۸)، روشهای تحقیق در علوم اجتماعی: مدیریت، اقتصاد، حسابداری، علوم سیاسی، روانشناسی، جامعه‌شناسی، …، نشر مدیران.
حریری نجلا (۱۳۹۰)، اصول و روشهای پژوهش کیفی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات.
جلایی, فرزاد, حامدی راد, محمد امین, & شیرزادی جاوید, علی اکبر(۱۳۹۹)، ارائه روش برآورد هزینههای چرخه عمر ساختمان در مرحله طراحی مفهومی بر پایه مدلسازی اطلاعات ساختمان با استفاده از فهرست‌بهای ملی ایران. نشریه مهندسی عمران امیرکبیر, 52(7), 1853-1874
خاکی غلامرضا(۱۳۹۰)، روش تحقیق با رویکردی به پایان‌نامه‌نویسی، نشر فوژان.
رضوانی فر، پرتو و مسلمان یزدی، حسنعلی، 1395، بکارگیری مدلسازی اطلاعات ساختمان در طراحی پایدار، اولین کنفرانس بین المللی و سومین کنفرانس ملی معماری و منظر شهری پایدار، مشهد،،، https://civilica. com/doc/519123
زرینه تبریزی، پیام، 1395، تلفیق مدل سازی اطلاعات ساختمان در طراحی پایدار، اولین کنفرانس بین المللی و سومین کنفرانس ملی مدیریت ساخت و پروژه، تهران،،، https://civilica. com/doc/599358
سلطانی، افشین، بذرگر، امیربهزاد، کوچکی، علیرضا، زینلی، ابراهیم، قائمی، علیرضا، و حجارپور، امیر. (1394). ارزیابی چرخه حیاتی (LCA) تولید چغندرقند در سیستمهای مختلف در خراسان. تولید گیاهان زراعی (مجله الکترونیک تولید گیاهان زراعی)، 8(1)، 43-62.
فلاح، م. (1384). صنعت ساختمان و توسعه پایدار. صفه, 15(40), 64-79.
فندرسکی، حنظله، نادری نورعینی، مهدی (۱۳۹۹)، ارزیابی اقتصادی پروژههای ساختمانی، پژواک عدالت
کریمی محمد، رشیدی معصومه (۱۳۹۴)، مدلسازی ریزدانه ارزش املاک مسکونی، دولتی – وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری – دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی – دانشکده نقشه برداری – 1394 – [کارشناسی ارشد]
کریمی، هومن، 1402، بررسی ارزیابی هزینههای چرخه عمر و بهینه سازی طراحی با استفاده از مدلسازی اطلاعات ساختمان، بیستمین کنفرانس ملی شهرسازی، معماری، عمران و محیط زیست، شیروان، https://civilica. com/doc/1766815
کشت کار صحن سرایی، سپیده و برجی، محمدرضا و آقائی کما، امین، 1393، ساختمان سبز، توسعه پایدار و بهینه سازی مصرف انرژی، اولین کنفرانس ملی مهندسی عمران و توسعه پایدار ایران، تهران،،، https://civilica. com/doc/348111
کیوی ریموند، کامپنهود، لوک وان (۱۳۸۴)، روش تحقیق در علوم اجتماعی (نظری و عملی)، نشر توتیا.
نیچماس دیوید، ساروخانی باقر، فرانکفورد چاوا (۱۳۹۰)، روشهای پژوهش در علوم اجتماعی، نشر سروش.
هومن حیدر علی (۱۳۸۰)، کتاب شناخت روش علمی در علوم رفتاری (پایه‌های پژوهش)، نشر پارسا.
ب) منابع انگلیسی
Abanda F, Tah J, Cheung F. BIM in off-site manufacturing for buildings. J Build Eng 2017;14:89–102.
Abdel-Tawab, M. ; Kineber, A. F. ; Chileshe, N. ; Abanda, H. ; Ali, A. H. ; Almukhtar, A. Building Information Modelling Implementation Model for Sustainable Building Projects in Developing Countries: A PLS-SEM Approach. Sustainability 2023, 15, 9242.
Alasmari, Esam & Martinez-Vazquez, Pedro & Baniotopoulos, Charalampos. (2022). A Systematic Literature Review of the Adoption of Building Information Modelling (BIM) on Life Cycle Cost (LCC). Buildings. 12. 1829.
Al Balkhy, W.; Sweis, R.; Lafhaj, Z. Barriers to Adopting Lean Construction in the Construction Industry—The Case of Jordan. Buildings 2021, 11, 222.
Alnaser N, Flanagan R, Alnaser W. Model for calculating the sustainable building index (SBI) in the kingdom of Bahrain. Energy Build 2008;40 (11):2037–43.
Alasmari, E. ; Martinez-Vazquez, P. ; Baniotopoulos, C. A Systematic Literature Review of the Adoption of Building Information Modelling (BIM) on Life Cycle Cost (LCC). Buildings 2022, 12, 1829.
- Haruna, N. Shafiq and O. A. Montasir, Building information modelling application for developing sustainable building (Multi criteria decision making approach), Ain Shams Engineering Journal,
- Younis et al. , Life cycle cost analysis of structural concrete using seawater, recycled concrete aggregate, and GFRP reinforcement, Constr. Build. Mater. (2018)
Begić, H. , & Galić, M. (2021). A systematic review of Construction 4. 0 in the context of the BIM 4. 0 premise. Buildings, 11(8), 337.
Bueno, C., L.M. Pereira, and M.M. Fabricio, Life cycle assessment and environmental-based choices at the early design stages: an application using building information modelling. Architectural Engineering and Design Management, 2018. 14(5): p. 332-346.
Díaz, J. and Á. Antön Laura, Sustainable Construction Approach through Integration of LCA and BIM Tools. Computing in Civil and Building Engineering, 2014.
Fu, C., S. Kaya, and M.K.G. Aouad, The development of an IFC‐based lifecycle costing prototype tool for building construction and maintenance: Integrating lifecycle costing to nD modelling. Construction Innovation, 2007. 7(1): p. 85-98.
Gaus, J.; Wehking, S.; Glas, A.H.; Eßig, M. Economic Sustainability by Using Life Cycle Cost Information in the Buying Center: Insights from the Public Sector. Sustainability 2022, 14, 1871.
Georgiadou, M. C. (2019). An overview of benefits and challenges of Building Information Modelling (BIM) adoption in UK residential projects. Construction Innovation.
Guinée, J. B., Heijungs, R., Vijver, M. G., & Peijnenburg, W. J. G. M. (2017). Setting the stage for debating the roles of risk assessment and life-cycle assessment of engineered nanomaterials. Nature Nanotechnology, 12(8), 727–733.
Gundes, S., The Use of Life Cycle Techniques in the Assessment of Sustainability. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 2016. 216: p. 916-922.
Hamil, S. , & Bain, D. (2021). Digital construction report 2021. NBS Enterprises. Retrieved June 9, 2022,
Hyarat, E.; Hyarat, T.; Al Kuisi, M. Barriers to the Implementation of Building Information Modeling among Jordanian AEC Companies. Buildings 2022, 12, 150.
Khodabakhshian, Ania & Toosi, Hossein. (2021). Residential Real Estate Valuation Framework Based on Life Cycle Cost by Building Information Modeling. Journal of Architectural Engineering. 27. 10.
Lapidus, A.; Topchiy, D.; Kuzmina, T.; Bolshakova, P. Modelling the Stages of Pre-Project Preparation and Design Development in the Life-Cycle of an Investment and Construction Project. Appl. Sci. 2022, 12, 12401.
Lu, K. Deng, X. , Jiang, X. , Cheng, B. , & Tam, V. W. Y. (2023). A review on life cycle cost analysis of buildings based on building information modeling. Journal of Civil Engineering and Management, 29(3), 268–288.
Ma, Z.L., et al., Construction quality management based on a collaborative system using BIM and indoor positioning. Automation in Construction, 2018. 92: p. 35-45.
Mela, G.; Carvalho, M.L.; Temporelli, A.; Girardi, P. The Commodity Life Cycle Costing Indicator. An Economic Measure of Natural Resource Use in the Life Cycle. Sustainability 2021, 13, 4870.
Mohammad Amin Hamedi Rad, Farzad Jalaei, Ashkan Golpour, S. Saeid Hosseini Varzande, Geoffrey Guest, BIM-based approach to conduct Life Cycle Cost Analysis of resilient buildings at the conceptual stage, Automation in Construction, Volume 123,2021,103480,
Nielsen, A.N., et al., Early stage decision support for sustainable building renovation – A review. Building and Environment, 2016. 103: p. 165-181.
Obrecht, T. P. ; Röck, M. ; Hoxha, E. ; Passer, A. BIM and LCA Integration: A Systematic Literature Review. Sustainability 2020, 12, 5534.
Passoni, C., Marini, A., Belleri, A., & Menna, C. (2021). Redefining the concept of sustainable renovation of buildings: State of the art and an LCT-based design framework. Sustainable Cities and Society, 64, 102519.
Popescu, A. L. ; Luca, O. Built Environment and Climate Change. Theor. Empir. Res. Urban Manag. 2017, 12, 52–66.
Santos, R., et al., Integration of LCA and LCC analysis within a BIM-based environment. Automation in Construction, 2019. 103: p. 127-149.
Schlueter A, Geyer P. Linking BIM and Design of Experiments to balance architectural and technical design factors for energy performance. Autom Constr 2018;86:33–43.
Sharif, S.A. and A. Hammad, Simulation-Based Multi-Objective Optimization of institutional building renovation considering energy consumption, Life-Cycle Cost and Life-Cycle Assessment. Journal of Building Engineering, 2019. 21: p. 429-445.
Shirowzhan, S. ; Sepasgozar, S. M. ; Edwards, D. J. ; Li, H. ; Wang, C. BIM compatibility and its differentiation with interoperability challenges as an innovation factor. Autom. Constr. 2020, 112, 103086.
Succar, B. , & Kassem, M. (2015). Macro-BIM adoption: Conceptual structures. Automation in Construction, 57, 64–79.
Ullah, K.; Lill, I.; Witt, E. An Overview of BIM Adoption in the Construction Industry: Benefits and Barriers. In 10th Nordic Conference on Construction Economics and Organization; Lill, I., Witt, E., Eds.; Emerald Reach Proceedings Series; Emerald Publishing Limited: Bingley, UK, 2019; Volume 2, pp. 297–303. ISBN 978-1-83867-051-1.
Wang, Q., & Kim, M. K. (2019). Applications of 3D point cloud data in the construction industry: A fifteen-year review from 2004 to 2018. Advanced Engineering Informatics, 39, 306–319.
Zhang, Y.; Zheng, K.; An, Y.; Bai, L. Service Provider Portfolio Selection across the Project Life Cycle Considering Synergy Effect. Buildings 2023, 13, 2550.
